Obecnie w stomatologii powszechnie stosuje się różne sposoby znoszenia bólu. Najczęściej jest to znieczulenie miejscowe. Wyróżnia się trzy jego rodzaje: powierzchniowe, nasiękowe lub śródwięzadłowe oraz przewodowe. Pierwsze polega na nałożeniu na powierzchnię śluzówki żelu lub sprayu znieczulającego zawierającego lignokainę. Drugim sposobem jest wkucie igły w okolicę zęba, skąd substancja znieczulająca przedostaje się w okolicę znieczulanej tkanki. Znieczulenie śródwięzadłowe , to w zasadzie odmiana nasiękowego, różnica polega na miejscu wkłucia, w tym przypadku znieczulenie podawane jest w szparę ozębnej.
Znieczulenie przewodowe polega na podaniu środka przeciwbólowego w okolicę nerwu większego, znieczulającego kilka struktur. To właśnie ten sposób powoduje charakterystyczne drętwienie wargi dolnej, bródki oraz języka. W znieczuleniu miejscowym ważną rolę odgrywa dodanie środków zwężających naczynia krwionośne, co zapobiega krwawieniu podczas trwania zabiegu oraz przedłuża czas działania znieczulenia.
W stomatologii stosuje się również, chociaż bardzo rzadko, znieczulenie ogólne, narkozę lub sedoanalgezję.. Sedoanalgezja pozwala na utrzymywanie pacjenta w długotrwałym stanie ograniczonej świadomości, bez poddawania go narkozie, dlatego jest jedną z bezpieczniejszych i coraz szerzej stosowanych metod, również podczas skomplikowanego leczenia stomatologicznego.
Stosowanie znieczuleń jest zasadniczo bezpieczne i nie ma jakichś szczególnych przeciwwskazań. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pacjent jest uczulony na środek znieczulający. Osoby z jakąkolwiek alergią, powinny przed wizytą
u stomatologa zrobić test alergiczny na środek znieczulenia miejscowego. Bezpieczniej dwukrotnie powtórzyć test, ponieważ reakcja alergiczna może się ujawnić dopiero za kolejnym razem.
Osoby po przebytym zawale mózgu lub serca powinny każdorazowo przed znieczuleniem informować lekarza
o tym fakcie, a jeszcze bezpieczniej będzie poprosić swojego lekarza specjalistę o wyrażenie opinii o możliwości zastosowania tego typu znieczulenia.
Istnieją natomiast liczne przeciwwskazania do stosowania znieczulenia ze środkiem zwężającym naczynia krwionośne Tutaj chorzy cierpiący na wyszczególnienie poniżej schorzenia powinni poinformować o nich lekarza dentystę przed zabiegiem. Do tych schorzeń należą: nadczynność tarczycy, astma oskrzelowa, cukrzyca (zastosowanie adrenaliny powoduje hiperglikemię, czyli nadmierne zwiększenie stężenia cukru), miażdżyca, wady i choroby serca (uszkodzenie mięśnia sercowego, niewyrównane wady serca, tachykardia, arytmia), niewydolność krążenia, zaburzenia czynności nerek, jaskra, padaczka, nerwica, choroby przebiegające z hipertermią (czyli podwyższoną temperaturą ciała).
Lekarz dentysta powinien zatem być poinformowany przez pacjenta o istniejących przeciwwskazaniach
do podania środka znieczulającego. Wiąże się to z niebezpieczeństwem wystąpienia powikłań, do których
w pierwszym rzędzie należą reakcje alergiczne, mogące prowadzić do wystąpienia znacznych trudności
z oddychaniem, co może mieć tragiczne konsekwencje. Innym rodzajem niepożądanej reakcji jest reakcja toksyczna. Charakterystycznymi objawami są: pobudzenie psychoruchowe, drętwienie języka, oraz zaburzenie widzenia. Czasami występują też drgawki, skurcze mięśni, a w krańcowej sytuacji również śpiączka.
Mogę też wystąpić inne powikłania, choć są one bardzo rzadkie. Takimi są: uszkodzenie nerwu, czego skutki mogą być dość długo trwające; może zaistnieć problem z brakiem uzyskania znieczulenia; po znieczuleniu może wystąpić obrzęk i ból okolicy poddawanej znieczuleniu.
Znieczulenie przestaje działać najczęściej po godzinie lub dwóch od zabiegu. Czasem okres ten bywa dłuższy.
Jeśli jednak stan znieczulenia utrzymuje się niepokojąco długo, lub kiedy nie ustaje ból lub utrzymuje się obrzęk, należy zwrócić się do lekarza, który zastosuje właściwe leczenie.